Transferrin, kandaki demirin taşınmasından sorumlu proteindir. Büyük ölçüde karaciğerde üretilen bu proteinin yarı ömrü 8-10 gündür. Transferrin satürasyonu ise demirin bu proteine bağlanma oranını gösterir.
Sağlıklı kişilerde kanda dolaşan transferrinin demir bağlama bölgelerinin %33’ü doludur . Yani her üç transferrinden birisi aktif olarak demir taşımaktadır. İşte bu oranın yüzde ile ifadesi transferrin satürasyonunu gösterir. Bir bakıma transferrinin demire doygunluğunu gösterir.
Hücreler ihtiyaç duydukları demiri transferrin aracılığıyla alırlar. Yani bir hücrenin demir ihtiyacının karşılanabilmesi için, demirin o hücreye taşınması gerekir. İşte bu taşıma işininden transferrin sorumludur.
Hesaplanması: Kandaki demir miktarının, total demir bağlama kapasitesine oranını gösterir.
Transferrin satürasyonunun normal değeri erişkinde %20-50 arasında olmalıdır. Çocularda ise %16’nın üstünde olmalıdır.* Demir eksikliğinde bu değer düşerken, demir fazlalığında ise yükselir.
Transferrinin normal değeri 202 – 336 mg/dL arasında olmalıdır. (Bu referans değerleri laboratuvara göre değişkenlik gösterebilir.)
Testin amacı:
Kansızlıkların (anemi) nedenlerinin araştırılmasında kullanılır. Ayrıca kansızlık nedeniyle demir tedavisi alan kişilerin takibinde kullanılır.
Transferrin Satürasyonu Yüksekliği ve Düşüklüğü
Azaldığı durumlar şunlardır:
- Östrojen hormonu kullanımı veya östrojen yüksekliği yapan durumlar. Doğum kontrol ilaçlarının kullanımı.
- Akut iltihabi durumlar.
- Demir eksikliğine bağlı kansızlıkta (demir eksikliği anemisi).
- Gebelik
- Diğer bazı ilaçlar: Alkol, metildopa, dekstran.
Arttığı durumlar şunlardır:
- Kanserler; özellikle barsak kanserleri
- Kronik iltihabi durumlar
- Karaciğer hastalıkları
- Beslenme bozuklukları (malnutrisyon)
- Protein kaybı yapan durumlar: Nefrotik Sendrom, yanıklar gibi…
- Multipl Myelom
- Sideroblastik anemi
- Kalıtsal olarak bu proteinin eksik veya kusurlu olması (atransferrinemi). Kansızlığın yanında bazı dokularda demir birikimi görülür. Oldukça nadir görülen bir hastalıktır.
- Demir yüklemesi
- Bazı ilaçlar: ACTH, kloremfenikol, kolşisin.
Transferrinin arttığı durumlarda transferrin satürasyonu azalır, azaldığı durumlarda ise artar. Yani biri arttığında diğeri azalır. Bu test demir, demir bağlama kapasitesi ve ferritin gibi diğer testlerle birlikte değerlendirilir.