Romatoid faktör (RF), iltihaplı romatizma olarak bilinen romatoid artrit hastalığının teşhisinde kullanılan bir testidir. Testin yüksek çıkması durumunda sonuç pozitif, düşük çıkması durumunda ise negatif olarak yorumlanır.
Romatoid faktör (RF), iltihaplı romatizması bulunan yetişkinlerin %80 – 85’inin kanında bulunur. İltihaplı romatizma (romatoid artrit) başlangıcından birkaç ay sonra kanda artar ve yıllarca yüksek kalabilir.
İltihaplı romatizma, insan bağışıklık sisteminin verdiği anormal yanıt sonucu gelişir (otoimmün hastalık). Bu hastalıkta bağışıklık sistemi eklemde yer alan bazı yapılara saldırır. Bunu yaparken antikor adı verilen protein yapıda maddeler üretir. Bu maddeler eklem bölgesine geçerek burada iltihabi bir süreci başlatır ve ekleme zarar verir. Bağışıklık sisteminin eklemdeki yapılara karşı oluşturduğu bu antikorlara romatoid faktör (RF) adı verilir.
Yani bu test bağışıklık sisteminin verdiği anormal yanıtı göstermektedir.
Romatoid Faktör (RF) Normal Değerleri (Referans aralığı):
- Normalde 20 IU/mL seviyesinin altında olması beklenir. Eğer bu seviyenin altındaysa test sonucu negatif yorumlanır. Yani sonucun negatif gelmesi normaldir.
- Pozitif sonuç: Kandaki sonucun yüksek olduğu (>20 IU/mL) anlamına gelir. Bu testin pozitif çıkması iltihaplı romatizma lehine yorumlansa da tek başına teşhis koydurmaz.
Bazı test sonuçlarında türbidimetrik kelimesi geçmektedir. Bu testin ölçüm şeklini gösteren teknik bir ayrıntıdır.
Romatoid Faktör Pozitifliği (Yüksekliği)
Test sonucunun yüksek yani pozitif çıkması iltihaplı romatizma (romatoid artrit) hastalığını desteklemektedir. Ancak bu testin pozitif çıkması, iltihaplı romatizmaya özgü bir durum değildir. Bundan dolayı kişinin belirtileri, doktor muayenesi ve diğer testlerle birlikte değerlendirilir.
Bu test romatoid artrit dışında birçok hastalıkta pozitif (yüksek) çıkabilir. Yüksekliğin görüldüğü hastalıklar şunlardır:
- İltihaplı romatizma (romatoid artrit),
- Lupus hastalığı,
- Verem (tüberküloz),
- Kronik hepatitler,
- Kronik virüs enfeksiyonları,
- Siroz,
- Bazı böbrek hastalıkları,
- Bazı kanserler: Lösemi, multiple myelom gibi…
- Frengi (sifiliz),
- EBV (ebstein barr) virüsünün neden olduğu enfeksiyoz mononükleoz,
- Dermatomiyozit,
- Skleroderma,
- Lepra,
- Sıtma,
- Sarkoidoz,
- Ağız ve göz kuruluğu ile kendini gösteren sjögren sendromu,
- Grip (influenza) enfeksiyonu.
Yakın dönemde birden çok aşı veya kan nakli yaptırmak bu testin sonucunu etkileyebilir.
Romatoid Faktör (RF) Pozitifliği Belirtileri
Test sonucu pozitif çıkanlar şu belirilere dikkat etmeli:
- Eklem ağrıları: Özellikle her iki el ve parmak eklemlerinde ağrı görülebilir. Bunun dışında kalça, diz, ayak ve omurilik eklemlerini tutabilir.
- Eklem şişliği: İltihaplı romatizmada eklemlerdeki iltihaplanma nedeniyle şişlik, ağrı, kızarıklık ve katılık gibi belirtiler görülebilir.
- El parmaklarında, el eklemlerinde kalıcı şekil bozuklukları
- Sabahları eklemlerde sertlik ve tutukluk hissedilmesi
- Halsizlik, yorgunluk
- İştahsızlık
- Göz ve ağız kuruluğu
- Hafif ateş
İltihaplı romatizma akciğer, kalp, beyin gibi hayati organları tutarak ciddi belirtilere neden olabilir.
Bu testin negatif çıkması, iltihaplı romatizma olmadığı anlamına gelmez. İltihaplı romatizması bulunan bazı kişilerde bu test negatif çıkabilir.
Referanslar
- https://www.medicinenet.com/rheumatoid_factor/article.htm
- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/rheumatoid-factor/about/pac-20384800
- https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/guide/rheumatoid-factor-test
- https://emedicine.medscape.com/article/2087091-overview#showall
- https://www.rheumatology.org/I-Am-A/Patient-Caregiver/Diseases-Conditions/Rheumatoid-Arthritis
