Retikülosit, çekirdeksiz ve henüz olgunlaşmamış alyuvarlara (eritrositlere) verilen isimdir. Alyuvar öncüsü olan bu hücreler kanda belli seviyelerde bulunmaktadır.
Kemik iliğindeki eritrosit öncüsü hücreler (eritroblastlar) çekirdeklerini kaybederek retikülositlere dönüşürler ve dolaşıma yani kana geçerler. Yaklaşık 2 gün dolaşımda kalan bu hücreler eritrositlere yani olgun alyuvarlara dönüşürler.
Normal Değerleri
- Kanda yani % 0.5 ile % 2 arasında bulunması normaldir.
Not: Yenidoğanlarda %6 seviyelerine kadar normal kabul edilir.
Retikülosit Sayısına Neden Bakılır?
- Kansızlıkların nedenlerini araştırırken yardımcı olur. Sorunun kan hücrelerinin aşırı yıkımından mı yoksa yetersiz üretiminden mi olduğu hakkında bilgi verir.
- Kemik iliğinin alyuvar üretme kapasitesi hakkında bilgi verir.
- Kansızlık tedavisinin işe yarayıp yaramadığını değerlendirmede kullanılır. Örneğin demir eksikliği anemisi olan birinde tedaviden sonraki ilk 3-5 gün içinde restikülositlerin artması beklenir. Bu artışın olması tedavinin işe yaradığını düşündürür.
Retikülosit içerisinde ribozomal RNA bulunur. Bunu kaybettikleri zaman olgunlaşmış alyuvarlara dönüşmüş olurlar.
Retikülosit Yüksekliği Nedenleri
Retikülosit yüksekliği, eritrositlerin (alyuvarların) aşırı yıkıldığı durumları yani hemolitik anemileri akla getirir. Aşırı yıkılan eritrositlerin yerlerini doldurmak için kemik iliğinde daha hızlı eritrosit üretimi başlar. Bunun sonucunda eritrositler yeterince olgunlaşmadan kana salınır.
Yüksekliğe neden olan durumlar;
- Kan yıkımının arttığı hemolitik anemiler
- Dalağın kan hücrelerini aşırı yıktığı durumlar (hipersplenizm)
- Kan kaybı sonrası
- Demir eksikliğine anemisi (kansızlığı) bulunanların tedavilerinin ilk haftasında yükseklik görülebilir.
- B12 vitamini eksikliği tedavisi görenlerde de ilk 2 hafta içinde yükseklik görülebilir.
- Orak hücreli anemi
- Çeşitli nedenlerle dalağı alınmış kişilerde yükseklik görülebilir.
- Gebelik
- Lösemi
- Kan uyuşmazlığında (Eritroblastozis Fetalis)
- Yüksek rakımlara çıkmak
Retikülosit Düşüklüğü
Düşüklük daha çok kırmızı kan hücrelerinin üretiminde bir sorun olduğunu düşündürür.
Düşüklüğün Nedenleri;
- Demir eksikliği anemisi (kansızlığı), kronik kan kaybı
- Aplastik anemi
- Kronik hastalık anemi, kronik iltihabi hastalıklar
- Sideroblastik anemi
- Folik asit eksikliği
- B12 vitamin eksikliği, pernisiyöz anemi
- Siroz, kronik karaciğer hastalıkları
- Kronik böbrek yetmezliği
- Kemik iliği yetmezliği
- Radyoterapi, ışın tedavisi
- Kanserler
- Böbrek üstü bezinin yetersiz çalışması
- Ön hipofiz yetmezliği
Kemik iliğini baskılayan her durum retikülositlerin sayısını düşürebilir.
Referanslar
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/reticulocyte-count#1
https://www.healthline.com/health/reticulocyte-count#results
Labaratuvar ve tanısal testler Prof Dr M.Kemal Erbil Sayfa: 515
Wallach’ın Tanıda Laboratuvar Testlerinin Yorumlanması 9.Baskı Sayfa:323-324