RBC (Eritrosi Sayısı) Nedir?

RBC (Red Blood Cell) kandaki eritrosit (alyuvar) sayısını gösteren bir laboratuvar değeridir. Red Blood Cell (kırmızı kan hücreleri) kandaki alyuvarı ifade eder. Bu testin yüksek veya düşük çıkması bazı hastalıkların araştırılmasını gerektirebilir.

Eritrositler kana kırmızı rengini veren ve oksijen taşımada görevli hücrelerdir.

RBC Testi Normal Değerleri(referans aralığı):

• Erkeklerde 4.7 – 6.1 u/L arasında
• Kadınlarda 4.2 – 5.4 u/L arasında olmalıdır.

Not: Yenidoğan ve bebeklerdeki normal aralıklar farklıdır. 

RBC Testi Neden Yapılır?

Eritrosit sayısına bakmak için hemogram adı verilen kan testini yapmak gerekir. RBC, hemogram testinde yer alan birçok sonuçtan sadece birisidir. Hemogram testi ile beyaz kan hücreleri (wbc), hemoglobin (Hgb), trombosit (plt) gibi birçok değere bakılmaktadır. Bu test genel olarak şu nedenlere bağlı yapılabilir:

• Halsizlik, yorgunluk şikayeti olan birinde kansızlığın araştırılmasında
• Ciltte kendiliğinden gelişen kızarıklıkların, morlukların araştırılmasında
• Kanama bozukluğu olanların değerlendirilmesinde
• Mide veya barsaklardan kanaması olanlarda
• Vücudun herhangi bir bölgesinde ciddi kanaması olanlarda
• Lösemi gibi kemik iliği kaynaklı kanserlerin takibinde
• Kan nakli sonrası takip amaçlı
• Kemoterapi sonrası takip amaçlı
• Nefes darlığı ve çarpıntı şikayeti olanların değerlendirilmesinde

Yukarıdakiler dışında birçok şikayetin araştırılması ve hastalığın takibinde kullanılabilir.

RBC (Eritrosit) Yüksekliği Nedenleri

• Akdeniz anemisi (Talasemi) taşıyıcılığı: Genetik geçişli bir kan hastalığıdır. Taşıyıcılarda bazen hafif kansızlıkla birlikte bu testte yükseklik görülebilir. Ayrıca MCV değerinde de düşüklük beklenir. (bkz: Akdeniz anemisi nedir?)
• Polisitemia Vera: Kemik iliğinde aşırı kan üretiminin olduğu bir hastalıktır. Ayrıca Hgb (hemoglobin) ve HCT değerleri yüksek, MCV değeri ise düşük beklenir.
• Kan oksijen düşüklüğü: Kandaki oksijen seviyesinin sürekli düşük olduğu bazı hastalıklarda RBC yüksekliği görülür. Bu duruma en sık neden olan hastalık KOAH’dır. Ayrıca bazı doğumsal kalp hastalıkları, kalp yetmezliği, uyku apnesi de bu duruma örnektir.
• Kanserler: Bazı karaciğer, böbrek ve beyin kanserlerinde bu test yükselir. Örnek: Hepatoma (karaciğer kanseri).
• Bazı böbrek üstü tümörlerinde (feokromasitoma)
• Bazı böbrek kistlerinde
• Yüksek rakımda yaşamak: Yine kan oksijen seviyesinin düşük olmasına bağlı gelişir.
• Sigara içimi
• Sıvı kaybı (hemokonsantrasyon): Vücudun sıvı kaybettiği ishal, kusma ve aşırı terleme gibi durumlarda bu test yüksek çıkabilir. Vücut aşırı sıvı kaybettiğinde kandaki sıvı miktarında da azalma olur. Kan daha konsantre hale gelir yani litre başına düşen eritrosit sayısı yükselmiş olur. Not:Gerçek eritrosit sayısı değişmez ancak kan testinde RBC yüksek çıkar.
• İlaçlar: Vücut geliştirme amacıyla kullanılan testeron türevi (anabolik steroidler) ilaçlar. Eritropoetin, gentamisin (antibiyotik), metildopa (tansiyon ilacı) gibi ilaçlarda yüksekliğe neden olabilir.
• Kan nakli yapılmış olması
• Uzun süre ağır egzersiz yapma

RBC (eritrosit) sayısı tek başına değerlendirilmez. Diğer kan testleri ile birlikte yorumlanması gerekir.

RBC Yüksekliği Belirtileri

Testi yükselten nedene göre belirtiler değişkendir. Bu testin yüksek olması her zaman belirtiye neden olmaz.

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Kulak çınlaması
• Kaşıntı: Özellikle banyo sonrası artan kaşıntı görülebilir.
• Halsizlik
• Eklem ağrıları
• El ve ayaklarda kızarıklık, ağrı, yanma hissi veya rahatsızlık hissi

RBC (Eritrosit Sayısı) Düşüklüğü Nedenleri

• Anemi (kansızlık): B12 vitamini, folik asit veya demir eksikliğine bağlı kansızlıklarda bu test düşebilir.
• Kan kaybı
• Hamileli (gebelik)
• İlik yetmezliği: Örneğin radyasyon tedavisi sonrası…
• Kemik iliğini etkileyen veya kemik iliğine sıçrayan kanserler
• Kan kanseri (lösemi), Multiple myelom
• Ciddi beslenme bozuklukları
• İlaçlar: Kemoterapi ilaçları, bazı antibiyotikler (kloramfenikol), kinidin, hidantoin…
• Tiroid bozuklukları
• Kronik böbrek yetmezliği
• Damar içindeki alyuvarların yıkımına (hemoliz) neden olan durumlar.

RBC Düşüklüğü Belirtileri

Belirtiler genellikle kansızlığa bağlı gelişir.

• Halsizlik, bitkinlik
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Çarpıntı hissi, erken yorulma
• Baş ağrısı
• Solukluk