İdrarda Kanama Nedenleri

İdrarda kanama çoğu insan için kaygı verici bir belirtidir. Tıpta hematüri olarak isimlendirilen bu durum basit bir hastalığa bağlı gelişebileceği gibi ciddi bir hastalığın habercisi de olabilir. Her ne sebeple olursa olsun normal olarak değerlendirilemez. Mutlaka doktor muayenesi gerektirir.

İdrardaki kan, böbrekten, idrar yollarından veya idrar kesesinden kaynaklanabilir. Bazen kırmızı renkte bariz kan görülürken bazen de sadece idrar renginde koyulaşma fark edilir. İdrarın koyu çay rengine dönüşmesi idrardaki kanamanın göstergesi olabilir.

Gözle fark edilebilecek seviyelerde kanama varsa buna makroskopik hematüri denir. Bu idrardaki kan miktarının fazla olduğunu gösterir. Bazen de idrar görüntüsü normal olduğu halde idrar tahlilinde kanama tespit edilir. Bu durumda kanama miktarı azdır ve mikroskopik hematüri olarak adlandırılır.

İdrardan kan gelmesi

Kanamanın fazla veya az olması, durumun ağır yada hafif olduğunu göstermez. Yani fazla kanama kötü, az kanama iyidir demek oldukça yanlış olacağı gibi tersi de söylenemez.

İdrarda oluşan renk değişikliği, koyulaşma her zaman kanama olarak değerlendirilmemelidir. Bazen alınan gıdalar yada ilaçlar idrarın rengini değiştirebilir. Bunu gözle ayırt etmek zor olacağı için idrar tahlili yaptırmak gerekebilir. Kanama nedeniyle doktora başvurup tahlili temiz çıkan birçok insan bulunmaktadır.

Yapılan idrar tahlilinde eritrosit miktarının 3’ten fazla olması idrar kanaması olduğunu gösterir. (bkz: Tam idrar tahlili nedir?)

İdrarda kanama nedenleri

Nedenler hafif bir enfeksiyondan kansere kadar değişir.

Taş Düşürme

Erişkinlerde en sık idrar kanaması yapan iki neden; taş düşürme ve kum dökmedir. Taş düşüren kişilerde ani başlayan şiddetli yan (böğür) ağrısı vardır. Bu ağrı taşın seviyesine göre bazen sırta bazen de kasıklara doğru vurur. Bazen bulantı ve kusmanın eşlik ettiği bu durumda, taşın idrar kanallarını zedelemesi sonucu kanama görülür.

İdrar Yolları Enfeksiyonu

Erişkin kadınlarda daha sık görülen bir durumdur.İdrar yanması, az ve sık idrara çıkma, ani sıkışma ve idrar kaçırma gibi şikayetler de eşlik eder. Bazen ateş ve bulantı da görülebilir. Yapılan idrar tahlilinde lökosit ile birlikte eritrosit (kan) miktarı artmıştır. Doğru antibiyotik tedavisi ile düzelir.

Böbrek (Glomerüler) Hastalıkları

Glomerül, böbrekte kanın süzülüp idrarın oluşturulmaya başlandığı damarsal yapıya denir. Bu yapıyı tutan hastalıkların çoğunda idrardan kan gelmesi görülür.

Hastaların çoğunda kanamanın yanında ödem ve yüksek tansiyon vardır. İdrar rengi kırmızı yada koyudur(kola renginde). Bu bölgeyi tutan bazı sistemik hastalıklarda (lupus hastalığı, Henoch-Schönlein purpurası, Goodpasture sendromu…) yine idrarda kanama görülebilir.

Berger hastalığı( IgA Nefropatisi) idrarda kanamaya en sık neden olan glomerüler hastalıktır. Genç erkeklerde daha sık görülür. Grip benzeri üst solunum yolu enfeksiyonundan birkaç gün sonra kanama gelişir.

Kanserler

Orta ve ileri yaştaki kimselerde ağrısız idrar kanaması varsa böbrek ve idrar kesesi (mesane) kanserleri araştırılmalıdır. Bunlara bel ağrısı, kilo kaybı, kan düşüklüğü (anemi) eşlik edebilir.

Polikistik Böbrek

Böbreklerde kistlerin bulunduğu kalıtsal bir hastalıktır. İdrarda çok sık kanaması yaparlar.  Bu kanama genellikle aralıklıdır. Polikistik böbrek rahatsızlığı olanların neredeyse yarısında gözle görülebilen kanama vardır. Büyük çoğunluğunda ise idrar tahlilinde kanama tespit edilir.

Prostat Hastalıkları

Prostat büyümesi, prostat iltihabı (prostatit) ve prostat kanseri erkeklerde kanama nedenleri arasındadır. Kanama şikayeti olan orta-ileri yaştaki erkeklerde prostat hastalıkları araştırılmalıdır. İdrar yaparken ağrı, zorlanma, idrara başlamakta güçlük, kesik kesik işeme, sık idrara çıkma, idrarı tam yapamamış hissi gibi belirtiler prostat hastalıklarını düşündürür.

Diğer nedenler

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar,
• Böbrek veya mesane tüberkülozu,
• Travma, darbe,
• Orak hücreli anemi: Ataklar halinde tekrarlayan kanama yapar. (bkz: Orak hücreli anemi nedir?)
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı. Antikoagülan(coumadin gibi) grubu ilaçlar…
• Karın içi organların iltihabi durumlarında kanama görülebilir. Mesela apandisitte mikroskopik kanama görülebilir. (bkz: Apandisit nedenleri ve belirtileri nelerdir?)
• Ateşli hastalıklar,
• Parazit enfeksiyonu: Schistosoma haematobium isimli parazit idrar yollarını tutarak kanamaya neden olur. Ülkemizde görülmeyen bu parazit Afrika, Hindistan ve Orta Doğu’da görülür. Buraya seyahat eden kişilerde, idrardan kan gelmesi şikayeti olursa şüphe edilmelidir.
• Fındıkkıran Sendromu(Nutcracker Sendromu): Nadir görülen bir sendromdur. Sol böbrek toplardamarı, iki atardamar arasına (aort ile süperior mezenter arasına) sıkışmıştır. İdrarda kanama dışında erkeklerde varikosel ve sol testis ağrısıda görülebilir.

İdrardan sonra kan gelmesi neyi gösterir?

mesane yapısı

İdrar bitiminde kanamanın olması, kanamanın olduğu yer hakkında bilgi verir. Kanamanın idrar kesesi (mesane) boynu ve hemen altındaki idrar yollarından (posterior üretra) kaynaklandığını düşündürür.

İdrarda kanaması olanlar üroloji yani bevliye doktoruna başvurmalılar.