Eritrosit Sedimentasyon Hızı (ESR) iltihabi hastalıklar başta olmak üzere birçok hastalığın teşhisinde ve takibinde kullanılan bir laboratuvar testidir.
Eritrosit Sedimentasyon Hızı Nedir?
Alınan kan örneğindeki eritrositlerin (kırmızı kan hücrelerinin) bir saat içinde çöktüğü miktarın milimetrik olarak ölçümüdür. Kandaki eritrositler normalde yavaş bir şekilde dibe çökerler. İltihabi durumlarda ve hücre hasarının olduğu durumlarda oluşan çeşitli maddeler eritrositlerin daha hızlı çökmesine, dolayısıyla ESR değerinin daha yüksek çıkmasına neden olur.
Eritrosit Sedimentasyon Hızı Normal Değerleri;
- Erkeklerde (5o yaş altında) <15 mm/saat
- Erkeklerde (50 yaş üstünde) <20 mm/saat
- Kadınlarda (50 yaş altı) <20 mm/saat
- Kadınlarda (50 yaş üstü) <30 mm/saat
- Çocuklarda <10 mm/saat
- Yenidoğanda 0-2 mm/saat
Eritrosit Sedimentasyon Hızı(ESR) Testi Neden Yapılır?
- Sistemik bir hastalığın varlığını saptamak için kullanılır.
- ESR değerinin yüksek olduğu hastalıklarda hastalığın seyrini ve tedavinin etkinliğini kontrol etmek amacıyla kullanılır.
- Değerin >100 mm/saat olması durumunda ağır enfekiyonlar ve ciddi sistemik hastalıklar düşünüllür.
Aşağıdaki belirtilere benzer şikayetleriniz varsa doktorunuz sizden bu testi isteyebilir.
- Ateş
- Baş ağrısı, kas ağrıları
- Eklem ağrıları veya eklemlerde sertlik
- Halsizlik, kırgınlık
- İştahsızlık, kilo kaybı
Eritrosit Sedimentasyon Hızı Yüksekliği
ESR’nin arttığı durumlar şunlardır:
- Enfeksiyonlar: kemik enfeksiyonu, kalp kası enfeksiyonu, kalp kapağı enfeksiyonu, romatizmal ateş, deri enfeksiyonu, tüberküloz gibi…
- Kanserler (lenfoma, multiple myelom gibi)
- Tiroid bezinin iltihaplı hastalıkları
- Alerjiler
- Lupus hastalığı, romatoid artrit
- Bazı eklem iltihabı(artrit) türlerinde
- Kansızlıklar; demir eksikliği anemisi gibi
- Doku zedelenmeleri
- Kronik böbrek yetmezliği
- Kalp krizi
- Damar iltihaplanması (temporal arterit),
- Romatizmal hastalıklar: Yaygın kas ağrılarının görüldüğü polimyaljia romatika hastalığı gibi
- Gebelik (gebeliğin ilk dönem hariç)
- Yaşlanma
- İltihabi hastalıklar
- Östrojen hormonu kullanımı
- Fibrinojeni yükselten durumlar ESR’nin de yükselmesine neden olur.
- Kolesterol yüksekliği (hiperkolesterolemi)
- A vitamini, dekstran, teofilin, metildopa, metiserjid etken maddelerini içeren ilaçlar
Kanın yüksek oda sıcaklığında tutulması ve kanın hemoliz olması gibi durumlarda ESR yüksekliği görülür.
Eritrosit Sedimentasyon Hızı Düşüklüğü
ESR’nin azaldığı durumlar şunlardır:
- Anormal şekilde eritrositlere neden olan hastalıklar. Orak hücreli anemi, sferositoz gibi…
- Kalp yetmezliği
- Polisitemi vera: Kırmızı kan hücrelerinin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır.
- Fibrinojen düşüklüğünde ESR de düşebilir.
- Mide ülseri
- Beyaz kan hücrelerinin (lökositlerin) aşırı yükselmesi
- İlaçlar: yüksek doz steroidler, kan şekerini yükselten ilaçlar, kinin, salisilatlar
- Tifo ateşi, boğmaca, malta humması, sıtma nöbeti, enfeksiyoz mononükleoz gibi bazı virüs enfeksiyonları
- Hemoglobin C hastalığı
- Safra asitleri
Labaratuvar sıcaklığının düşük olması, alınan kanın pıhtılı olması gibi durumlar, eritrosit sedimentasyon hızı düşüklüğüne neden olur.
Referanslar
http://www.healthline.com/health/esr#overview1
http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/sed-rate/home/ovc-20207006
http://www.webmd.com/a-to-z-guides/sedimentation-rate#1
http://emedicine.medscape.com/article/2085201-overview
http://www.emedicinehealth.com/sedimentation_rate/article_em.htm
Wallach’ın Tanıda Laboratuvar Testlerinin Yorumlanması S:162 – 163
sedimentesyon hızı ölçüldü. Sonuç 29 çıktı yaşım 28 ve evliyim. testte bir şey dikkatimi çekti sonucun yanında kırmızı renkli H harfi var. Ne anlama geliyor?
Değerin yüksek olduğu anlamına geliyor.
Aniden gelen nefes alamama ve ardından bayılma ve beyinde uyuşukluk nedeniyle doktora gittim, tansiyonuma baktı kalp atışlarım çok hızlıymış (110). Kan testi istedi doktorum, sonuçlarda sendimentasyon hızımın yüksek çıktığını gördüm (işaretlemişler) 15 – 20 arası olması gerekiyormuş ama benim 29 çıkmış. Bu veri önemli mi? Yüksek çıkması sizce normal mi? Bu yükseklik sizce neden olabilir ?
Teşekkürler.
(Yaşım 21)
İltihabi bir çok olayda ESR yükselebilir. ESR yüksekliği normal değildir. Bu test tek başına değil de diğer testleriniz, hikayeniz ve muayene bulgularınız ile birlikte doktorunuz tarafından değerlendirilir. Lütfen doktorunuzdan bilgi alınız.